Programma Tros Radar: aflevering 10 september, Bisfenol A
Heb je de aflevering van Radar gemist? Dan is het de moeite waard om even dit stukje te lezen over bisfenol A (BPA). Steeds meer landen doen het gebruik van BPA in de ban! Behalve Nederland....
In het onderstaande artikel van Radar lees je meer over BPA en waarom je er verstandig mee moet omgaan (zoals: verhit plastic niet in de magnetron en neem plastic (baby's en peuters) niet in de mond).
Zoek zelf eens naar bisfenol A (bisphenol in het Engels) en duik eens in de materie! Je zult versteld staan dat het gewoon in verpakkingsmaterialen voor levensmiddelen wordt verwerkt en in de lunchtrommel en beker van je kinderen... Of in die fijne Tupperware schalen en bakjes voor de vriezer!
Waar wordt BPA in verwerkt?
Bisfenol A ofwel BPA de meeste mensen hebben nog nooit van
Bisfenol A gehoord. Toch komt iedereen dagelijks in aanraking met deze
chemische stof die in lage dosering al gezondheidsproblemen kan veroorzaken.
Drank uit een blikje,
groenten uit een potje, de inhoud van je broodtrommel: het kan allemaal
Bisfenol A bevatten. Bisfenol A, ofwel BPA is een stofje waar je wellicht nooit
van gehoord hebt, maar je wel in je lichaam hebt. Steeds meer onderzoeken
wijzen uit dat BPA zelfs in een lage dosering schadelijk kan zijn. Moeten we
ons hier zorgen om maken?
BPA is een stof die gebruikt wordt om diverse soorten
plastic te maken. Dit plastic vind je ook terug in verpakkingsmaterialen waar
voeding in zit. Daarnaast zit het in materialen bij tandartsen, in schoonheidsproducten,
papier, ooglenzen, kassabonnen, veiligheidshelmen enz. Kortom, het is een stof
die heel veel gebruikt wordt.
Bronnen
De voornaamste bron van BPA is epoxyhars. Dat is de
beschermende plastic laag aan de binnenkant van doppen en blikken. BPA kan ook
worden verwerkt in polycarbonaat. Dit is hard plastic, waar bijvoorbeeld bekers
een broodtrommels van gemaakt worden. De stof zit ook in thermisch papier,
zoals kassabonnetjes. Als je een bon langer dan 5 seconden vast houdt, komt BPA
via je huid binnen.
Op deze manier komen we op diverse manieren in aanraking met
BPA. Volgens toxicoloog Martin van den Berg is dat niet geheel zonder risico.
“Bisfenol A lijkt op een vrouwelijke hormoon. Het reageert op allerlei plekken
in je lichaam; in de ontwikkeling, gedrag en voorplanting. Als er voldoende BPA
in je lichaam circuleert, zal het een interactie aangaan met die plekken in je
lichaam, waar ook het vrouwelijk hormoon op reageert. Het verstoort daarmee
allerlei groei en ontwikkelingsprocessen.”
Interessante links over BPA
Studies
Bisfenol A is dus een hormoonverstoorder. Het werd 80 jaar
geleden gebruikt om de groei van vee te bevorderen. Al snel werd BPA ook in
plastic verwerkt en inmiddels is het één van de meest geproduceerde chemicaliën
ter wereld. Van den Berg: “Er zijn enkele honderden studies gedaan naar BPA en
veel studies wijzen uit dat er een mogelijk risico bestaat voor deze stof. Vaak
staat ter discussie of blootstelling aan deze stof voor de mens wel hoog genoeg
is om schade aan te richten. Het is namelijk de dosering, de concentratie die
je binnen krijgt, die uiteindelijk de giftige werking veroorzaakt.
Volgens de Europese autoriteit voor voedselveiligheid, EFSA
mag je dagelijks maximaal 0,05 milligram BPA per kilogram lichaamsgewicht
binnen krijgen. Dat lijkt weinig, maar volgens hoogleraar scheikunde Leo
Goeyens –die al jaren onderzoek doet naar Bisfenol A- is het wel iets om ons
zorgen over te maken. “Momenteel wordt beweerd dat je geen gevaar loopt als je
onder de dagelijkse grens blijft. Steeds meer wetenschappelijke publicaties
tonen echter aan dat er negatieve effecten zijn bij blootstellingen onder de
aanbevolen waarde.”
Schema plastic symbolen (voor de gehele tekst zie site: http://www.groenewieg.nl/)
PETE of PET (Polyethylene terephthalate) Wordt gebruikt voor frisdrank flessen, mineraalwater flessen; reinigingsmiddelen en vloeibare farmaceutische producten; kokers en blisterverpakkingen (voor kleine enkele of bulkproducten zoals spijkers) | |
HDPE (hoge dichtheid polyetheen) Vaten, jerrycans, kratten en bakken; folie voor afvalzakken | |
PVC of V (polyvinylchloride) Wordt gebruikt voor blister- en doordrukverpakkingen voor geneesmiddelen; folies voor versproducten, mogelijk flexiebele plastic flessen, flessen voor schoonmaakmiddelen | |
LDPE (lage dichtheid polyetheen) Folie, brood- groente en fruit zakken, draagtasjes en tijdschriftwikkels | |
PP (polypropeen) Emmers, kratten, dozen, sluitingen van flessen/flacons, transparante verpakking voor bloemen | |
(E)PS (expanded (polystyreen)) Wegwerpservies, bakjes en schaaltjes voor vleeswaren en groente; dozen voor bijvoorbeeld ijs Bufferverpakking voor huishoudelijke apparaten en elektronica | |
Alles wat niet onder 1-6 valt Bevat onder andere PC (polycarbonate), bio-plastics, co-polyester, acryl, polyamide, plastic-combinaties als Styreenacrylnitril hars (SAN) Nummer 7 plastic wordt gebruikt voor een grote verscheidenheid aan producten als babyflesjes, drinkbekertjes, baby voedselbakjes, “sport” waterflessen, (helder) plastic tafelgerei |
Het probleem is echter dat je niet kan weten of er BPA in de verpakking zit,
omdat fabrikanten niet verplicht zijn om dit op het etiket te zetten. Het is
dus lastig te achterhalen waar Bisfenol A in zit. Op sommige plastic producten
staat wel een teken. Als er een 3 of 7 in staat, dan kán er BPA in zitten.
In tegenstelling tot wat jarenlang werd gedacht, kan
Bisfenol A dus ook in lage dosis al schadelijk zijn. Het zou hartziekten,
kanker, diabetes kunnen veroorzaken en het zenuwstelsel kunnen beïnvloeden.
Vooral zwangere vrouwen en kinderen zouden voorzichtig moeten zijn met de
inname van BPA. Ondanks deze nieuwe onderzoeken, wordt er in Nederland echter
amper actie ondernomen.
Nederlands beleid.
Het Nederlandse beleid rondom BPA is dat het gewoon in
verpakkingsmaterialen verwerkt mag worden. Nederland volgt de Europese
richtlijnen en dat betekent vooralsnog dat Bisfenol alleen in babyflesjes is
verboden. Sinds maart 2011 moeten babyflessen in heel Europa BPA vrij zijn.
Goeyens: “Dat heeft te maken met het feit dat kinderen die enkel nog de fles
krijgen intensief worden blootgesteld aan BPA. Hun enige voeding is dus
constant blootgesteld aan BPA.”
Leo Goeyens is naast hoogleraar ook verbonden aan de
Belgische Gezondheidsraad. De Belgische Raad gaat nog een stap verder. In
België mag BPA binnenkort niet meer verwerkt worden in babyproducten voor
kinderen tot 3 jaar. Denemarken heeft dezelfde maatregel genomen. Meer landen
nemen actie: Zweden wil Bisfenol in kassabonnen verbieden, en Frankrijk gaat
zelfs nóg iets verder: die wil een geheel verbod op Bisfenol. Nederland houdt
zich aan de Europese regels.
Kartika Liotard, Europarlementarier van Verenigd Links in
Brussel: “Ik vind het schandalig. Als het niet zeker is dat iets 100% veilig is
voor de volksgezondheid zou het voorzorgsprincipe van toepassing moeten zijn.
Dit betekent dat het uit voorzorg uit de handel gehaald moet worden. Er zijn
veel onderzoeken waaruit blijkt dat het schadelijk is. In Nederland wordt het
omgedraaid. In Nederland wordt het pas uit de handel gehaald als het 100%
onveilig is.
De Europese autoriteit voor voedselveiligheid gaat –naar
aanleiding van de recente onderzoeken- de norm van de dagelijkse inname van
Bisfenol A nogmaals bekijken. Dat onderzoek wordt volgend jaar afgerond.
Volgens Van den Berg moet Nederland dit onderzoek niet wachten, maar direct
actie ondernemen.
Plastic een handig product, maar waar blijft het afval?
Kijk eens naar het filmpje wat het televisie programma Netwerk maakte.
Reacties