Gekruide dhal met rijst & spinaziesalade met abrikozen, rode ui en amandelen (vegetarisch)

25 jaar terug in de tijd!

Bij het eten van het recept van de dhal met rijst en salade van vandaag, werd ik ineens 25 jaar terug in de tijd geworpen! In Rotterdam in de Oude Haven zat een restaurant/eetcafé en zij kookten altijd heerlijke dagschotels. Meestal iets met een stoofpot (van vlees of peulvruchten), begeleid door rijst en een salade. Heerlijk!

Dhal

Dhal (of dal, dahl, daal) is het meest bekend van de Indiase keuken. Het woord is afkomstig uit het Sanskriet (een oude taal) en betekent splijten. Met dhal wordt het stoofgerecht bedoeld en het wordt van peulvruchten gemaakt. Het wordt ook als een verzamelnaam voor peulvruchten gebruikt. Maar helemaal correct is het niet. Alleen de gesplitste peulvruchten zouden taalkundig zo mogen heten... In het Hindoestaans heten linzen, masoor. En gespleten linzen masoor dhal.

Naast India, wordt het gerecht dhal ook veel gegeten in Nepal, Pakistan, Sri Lanka en Bangladesh. Het wordt doorgaans gegeten met rijst of roti. Evt. met een relish van (yo)ghurt erbij. De dhal kan met een weinig vlees worden bereid. Zo lijkt het mij heerlijk om kip mee te stoven. Maar dat is voor de smaak écht niet nodig, want deze dhal is zonder vlees bijzonder lekker. 

rode linzen

Roti

Bij roti denk je al snel aan het Surinaamse gerecht van gekruide kip, aardappel, kousenband, hard gekookte eieren, geserveerd op een roti(vel). Een soort van platte pannenkoek. Maar roti is ook een verzamelnaam voor diverse soorten plat (ongerezen) brood, zoals de Indiase naan en chapati. Naan wordt gemaakt van o.a. meel en bakpoeder en in de oven gebakken, terwijl chapati in een koekenpan wordt gebakken van dun uitgerold deeg. Hoe is de roti dan in Suriname terecht gekomen? Toen in 1863 de slavernij in Suriname werd afgeschaft, kwamen er uiteindelijk contractarbeiders uit India (zij ontvluchtten de armoede in hun land), om voor weinig loon en een hard leven het werk op de plantages uit te voeren. Op deze wijze is de bevolkingsgroep van de Hindoestanen in Suriname terecht gekomen en hebben hun stempel gedrukt op o.a. de Surinaamse keuken. De naam Hindoestanen heeft niets te maken met de religie van Hindoeïsme. Alhoewel veel Hindoestanen wel dit geloof betuigen. De naam is wel afkomstig van een gebied in India dat Hindustan heette en van waaruit zij emigreerden naar Suriname.

Aandeel vegetariërs…

⅓ deel van de bevolking van India houdt zich aan een strikt vegetarisch menu en dhal neemt daarin een belangrijke plaats in, aangevuld met groenten. Dat zijn 310 miljoen mensen. De overige mensen eten wel vlees, maar dat kan zich beperken tot enkele malen per jaar. Er zijn ook Indiërs die wel vlees eten, maar het nooit zelf thuis zullen klaarmaken. Zij eten het alleen in restaurants of bij familie en/of vrienden. Het eten van vlees is ook afhankelijk van religie, zoals Hindoes geen rund eten en Moslims geen varken. In sommige huishoudens in India eten alleen mannen vlees. De vrouwen kiezen ervoor om vegetarisch te blijven en zien het eten van vlees als iets mannelijks en beetje primair. Een saillant detail is dat India een van grootste exportlanden van rundvlees is! Danwel in gebieden in India waar het niet verboden is om runderen te slachten. In Nederland zijn er ca. 750.000 vegetariërs, terwijl in ons buurland België er 210.000 mensen zich hebben overgegeven aan het vegetarisme.

Variaties, tarka en zwart mosterdzaad

Ik heb mijn dhal gemaakt van rode (gepelde) en gesplitste linzen. Er zijn veel verschillende bereidingswijzen, google maar eens en kijk dan naar de Engelse resultaten. Die hebben soms het maken van dhal tot een soort kunst verheven… Je kunt variëren met het recept door de verhoudingen van de specerijen aan te passen en je fantasie de vrije loop te laten. Het specerijenmengsel wat na het koken van de peulvruchten wordt toegevoegd, heet tarka. De smaak van het uiteindelijke gerecht is zacht, boterig, kruidig en echt verrukkelijk!

In de meeste recepten wordt zwart mosterdzaad gebruikt. Niet te verwarren met nigelle zaad (nigella). Dat zijn kleine zwarte driehoekige zaadjes, familie van de ranonkel. Als je geen zwart mosterdzaad kunt vinden, neem dan bruin mosterdzaad. De gele variant heeft een andere smaak en is minder geschikt.

De salade past geweldig bij de dhal en is heerlijk om samen te eten. En laat je niet afschrikken door de rauwe ui. De uiringen kun je met wat zout inwrijven en enkele minuten in laten trekken, dit verzacht de smaak van de ui aanzienlijk. 

Wil je zelf ghee (spreek uit: gie) maken, kijk dan eens op deze blog: ghee (en twee balti-gerechten, kip en groente), een ander Indiaas gerecht met linzen is: Indiase linzenschotel (kitchiri).

Kruidige dhal & spinaziesalade met abrikozen, rode ui en amandelen

Hoofdgerecht voor 4 personen

Benodigdheden:

• voor de dhal:
• 225 gram rode/oranje linzen
• 2 uien, fijngehakt
• 1 groot laurierblad
• 600 ml. water of (kippen)bouillon
• zout en gemalen (zwarte) peper
• 10 ml. (2 maattl.) zwart mosterdzaad (of bruin mosterdzaad)
• 30 ml. (2 maatel.) gesmolten boter of ghee
• 1 teen knoflook knoflook, geplet
• stukje verse gember van 2,5 cm., geraspt
• evt. ½ tl. chilipoeder of 1 rode peper fijngehakt, als je van pittig houdt
• 1 groene paprika, in reepjes
• 5 ml. (1 maattl.) geelwortel/kurkuma
• 5 ml. garam masala
• 3 verse tomaten, ontveld en fijngehakt of neem uit blik
• verse koriander, voor bestrooien
• voor de salade:
• 250 gram gewassen babyspinazie
• 1 middelgrote rode ui, in dunne halve ringen
• 5 gedroogde abrikozen, in reepjes
• een handje gewassen rozijnen
• een handje geroosterde amandelen of pistaches, grofgehakt
• ½ maattl. zout
• sap van 1 limoen
• 1,5 maatel. olijfolie

Bereiding:

Breng in het water of bouillon de linzen, de helft van de ui en laurier aan de kook. Dek af en laat 25 zachtjes koken. Kruid licht met zout en peper.

Verhit de ghee of boter en bak de mosterdzaden 30 seconden mee tot ze springen in de pan. Voeg de rest van de ui, de paprika, knoflook en gember toe. Laat 5 minuten bakken en voeg dan de rest van de specerijen toe en laat heel even meebakken.

De linzen, tomaten en wat extra water mogen hieraan worden toegevoegd en afgedekt zachtjes 10 minuten laten koken. Proef of nog extra zout en peper moet worden toegevoegd.

Strooi voor de salade het zout over de uiringen en wrijf goed in de uien. Laat enkele minuten staan. Meng dan het limoensap, abrikozen, olijfolie, rozijnen en noten erdoor. Meng op het laatste moment door de spinaziebladen, zodat het er fris uit blijft zien.

Eet met gekookte (basmati)rijst, chapati of naanbrood.